Η Ευρώπη εκτός εμπορικών συμφωνιών: Η στάση των ΗΠΑ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων
Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προχωρά σε συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο και ακόμη και με την παραδοσιακή του αντίπαλο, την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να μένει εκτός των εμπορικών διεργασιών, αποκαλύπτοντας τη βαθιά ρήξη στις σχέσεις των πρώην στενών συμμάχων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του POLITICO, παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προσπαθήσει πολλές φορές να διαπραγματευτεί την άρση των δασμών που έχει επιβάλει ο Τραμπ στα ευρωπαϊκά προϊόντα, δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει σημαντική πρόοδο. Η Επιτροπή, που εκπροσωπεί τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, δείχνει ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούν την Ευρώπη προτεραιότητα στον τομέα του εμπορίου.
Από την αρχή του Απριλίου, ο Τραμπ έχει επιβάλει βασικό δασμό 10% σε σημαντικό αριθμό προϊόντων, μαζί με δασμούς 25% σε αυτοκίνητα και μέταλλα. Αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι τις αρχές Ιουλίου, ο δασμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί στο 20%, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να εξισορροπήσει το διατλαντικό εμπορικό έλλειμμα, κατηγορώντας ανοιχτά την ΕΕ για τη δημιουργία αυτού του ελλείμματος.
Η Agathe Demarais, ανώτερη ερευνήτρια στο European Council on Foreign Relations, σημειώνει ότι «η Ευρώπη δεν είναι προτεραιότητα για τις ΗΠΑ, είτε στον τομέα του εμπορίου, είτε στην άμυνα, είτε σε οποιονδήποτε άλλο τομέα». Μάλιστα, ο Τραμπ υπέγραψε συμφωνία με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κίερ Στάρμερ, με στόχο τη μείωση των δασμών στις εξαγωγές αυτοκινήτων και χάλυβα από το Ηνωμένο Βασίλειο, μια κίνηση που κάνει την Ευρώπη να αισθάνεται περιθωριοποιημένη.
Επιπλέον, η Κίνα έχει πετύχει σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις της, καθώς οι ΗΠΑ και το Πεκίνο συμφώνησαν να μειώσουν τους αμοιβαίους τους δασμούς στο 30% και 10%, αντίστοιχα. Λίγες ώρες μετά από αυτή τη συμφωνία, ο Τραμπ χαρακτήρισε την ΕΕ «χειρότερη από την Κίνα», εντείνοντας έτσι τον εμπορικό πόλεμο.
Η απουσία των δασμικών παραχωρήσεων
Ενώ η Ουάσινγκτον υπογράφει συμφωνίες με φίλους και εχθρούς, οι εκκλήσεις της ΕΕ για άρση δασμών μένουν αναπάντητες. Η διατλαντική εμπορική σχέση αξίας €1,6 τρισεκατομμυρίων φαίνεται να είναι χαμηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης Τραμπ. Ο Josh Lipsky του Atlantic Council αναφέρει ότι «χώρες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία και το Βιετνάμ έχουν υψηλότερη προτεραιότητα από την ΕΕ, καθώς οι ΗΠΑ επιδιώκουν γρήγορες νίκες». Αυτή η στρατηγική τείνει να αποδυναμώσει περαιτέρω τις θέσεις της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις.
Δύσκολες διαπραγματεύσεις και προτάσεις
Από την έναρξη της θητείας του Τραμπ, ο Επικεφαλής Διαπραγματευτής της Επιτροπής, Μάρος Σέφκοβιτς, έχει συναντηθεί τρεις φορές με Αμερικανούς αξιωματούχους, ωστόσο οι συζητήσεις δεν οδήγησαν σε αποφασιστικές εξελίξεις. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν απογοήτευση για τη μη ύπαρξη ξεκάθαρων στόχων στις διαπραγματεύσεις από την πλευρά των ΗΠΑ. Όπως αναφέρει ανώνυμα αξιωματούχος της ΕΕ, «οι Αμερικανοί αλλάζουν συνεχώς στόχους, γεγονός που καθιστά τον διάλογο εξαιρετικά δύσκολο».
Για να ξεμπλοκάρει την κατάσταση, η Επιτροπή έχει προτείνει μια λίστα παραχωρήσεων, ενώ παράλληλα απειλεί με αντίποινα ύψους €95 δισεκατομμυρίων, ένα ποσό ωστόσο πολύ μικρότερο από το συνολικό ύψος των δασμών του Τραμπ, που ανέρχεται στα €549 δισεκατομμύρια. Ο Σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, έχει απορρίψει τις προτάσεις της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας τις ως προκλητικές και αντιπαραγωγικές.
Αν και οι εντάσεις είναι προφανείς, οι ΗΠΑ διατηρούν αισιόδοξο τόνο, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με πρόθυμους εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ. Ο Τραμπ φαίνεται ότι στοχεύει στη δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών με χώρες που αποδεδειγμένα προχωρούν σε συμβιβασμούς.
Το μέλλον των εμπορικών σχέσεων της ΕΕ
Η πρόσφατη συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι οι ΗΠΑ σκοπεύουν να διατηρήσουν τους βασικούς δασμούς, αναγκάζοντας χώρες όπως η ΕΕ να διαπραγματευτούν επιμέρους τομείς, όπως τα αυτοκίνητα, ο χάλυβας, το αλουμίνιο και ενδεχομένως τα φάρμακα, τα ημιαγωγά και τα κρίσιμα ορυκτά. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ΗΠΑ δείχνουν περισσότερη ευελιξία αναφορικά με τον βασικό δασμό 10%, ενώ οι δασμοί 25% τοποθετούνται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής αναβιομηχάνισης και επιστροφής παραγωγής στη χώρα.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δηλώσει ότι θα συναντήσει τον Τραμπ μόνο αν υπάρξει μια συγκεκριμένη εμπορική πρόταση. Παρά την παγωμένη διαπραγματευτική εικόνα, η ΕΕ σκοπεύει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση μέσω στρατηγικής υπομονής. Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε ότι «καμία άλλη χώρα δεν έχει παρουσιάσει τόσες καθαρές θέσεις όσο η ΕΕ, και όταν οι ΗΠΑ είναι έτοιμες για σοβαρές συνομιλίες, θα είμαστε ετοιμοπόλεμοι με ένα ισχυρό πλαίσιο».