Διαμόρφωση Νόμου για τη Διαχείριση Απορριμμάτων
Η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή μια τροπολογία που αφορά την επίλυση του σοβαρού προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων και του τέλους ταφής. Η νέα κοινή διάταξη προέρχεται από τα Υπουργεία Εσωτερικών, Εθνικής Οικονομίας, Ενέργειας και Περιβάλλοντος και έχει ως κύριο στόχο την κινητροδότηση της αύξησης του ποσοστού ανακύκλωσης, την ορθολογικότερη διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η τροπολογία προβλέπει τη μετατροπή του τέλους ταφής σε ανταποδοτικό μηχανισμό για τους τοπικούς φορείς αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Αυτό σημαίνει ότι το 85% των πόρων που συλλέγονται από το τέλος ταφής θα επιστρέφεται στην τοπική αυτοδιοίκηση για τη χρηματοδότηση έργων που σχετίζονται με τη διαχείριση της ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 15% θα κατευθυνθεί για την αποκατάσταση χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων.
Μια από τις σημαντικές αλλαγές είναι ότι οι φορείς διαχείρισης απορριμμάτων (ΕΔΣΝΑ και ΦΟΣΔΑ) αποδεσμεύονται από τη διαδικασία είσπραξης και απόδοσης του τέλους. Εφεξής, το τέλος θα αποδίδεται απευθείας στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) μέσω των δημοτικών τελών.
Οικονομική Στήριξη και Στρατηγικές Ανάπτυξης
Προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα και ο προγραμματισμός των δήμων, η κυβέρνηση ανακοινώνει μια σειρά από βήματα. Για το 2025, το τέλος που θα εισπραχθεί θα καλύψει το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και το πρώτο εξάμηνο του 2024. Ομοίως, για το 2026, το σχετικό τέλος θα αφορά το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και το πρώτο του 2025, με την ίδια λογική να ισχύει και για τα επόμενα έτη.
Η Περιφέρεια Αττικής επωφελείται από την επιστροφή 35 εκατομμυρίων ευρώ που είχαν καταβάλει για το τέλος ταφής του 2022, τα οποία θα συμψηφιστούν με οφειλές τους προς τον ΕΔΣΝΑ. Αυτή η κίνηση περιορίζει τις επιβαρύνσεις για το 2025. Ωστόσο, για να μην υπάρξει έλλειμμα στον ΕΟΑΝ εξαιτίας της μη απόδοσης του τέλους ταφής για το 2022, θα καταβληθούν 35 εκατομμύρια ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η μη απόδοση του τέλους από τον ΕΔΣΝΑ είναι υπό διερεύνηση από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας από τον Μάρτιο του 2024 και το πόρισμά της αναμένεται σύντομα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι θα αυξηθούν κατά 70 εκατομμύρια ευρώ για να καλύψουν τις αυξημένες δαπάνες των ΟΤΑ για το 2025 και μετά.
Ανασχεδίαση της Διαδικασίας Απόδοσης του Τέλους Ταφής
Η αξιολόγηση της ρύθμισης περιλαμβάνει τροποποιήσεις στο άρθρο 38 του νόμου 4819/2021 σχετικά με το τέλος ταφής αποβλήτων. Σημαντικές αλλαγές περιλαμβάνουν τον περιορισμό των εμπλεκομένων φορέων στην είσπραξη και απόδοση του τέλους, καθώς και τη συμπερίληψη ιδιωτών στους υπόχρεους καταβολής του τέλους ταφής όταν δεν εμπλέκονται οι ΟΤΑ.
Επιπλέον, το ύψος του τέλους ταφής θα συνδέεται με την πρόοδο υλοποίησης των Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων, προκειμένου να προωθηθούν οι στόχοι ανακύκλωσης. Βασικός στόχος είναι η διάθεση τουλάχιστον 85% των εισπραχθέντων πόρων για δράσεις ανακύκλωσης από τους ΟΤΑ. Επίσης, τα υπόλοιπα ποσοστά έως και 15% θα διοχετεύονται για την αποκατάσταση χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων.
Συνδυάζοντας τα παραπάνω μέτρα, η κυβέρνηση προσπαθεί να απλοποιήσει τις διαδικασίες είσπραξης και απόδοσης του τέλους ταφής, βελτιώνοντας την οικολογική διαχείριση και προωθώντας τη βιωσιμότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση. Με τις ρυθμίσεις αυτές, αναμένεται ότι οι ΟΤΑ θα ενισχυθούν με πόρους ύψους 118 εκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών και την αποπληρωμή τυχόν ληξιπρόθεσμων οφειλών.