Η σχολική διαμεσολάβηση ως μέσο αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας
Η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Τρικάλων διακρίνεται με το 1ο Βραβείο «GOLD» στα Education Leaders Awards 2025 στην κατηγορία της Online και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Αυτή η τιμητική διάκριση συνιστά το επιστέγασμα μιας συστηματικής και μεθοδικής εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας που έχει αναπτυχθεί μεθοδικά τα τελευταία χρόνια. Ιδιαίτερα, το πρόγραμμα «Ενδοσχολική Βία και Σχολική Διαμεσολάβηση» ξεχωρίζει για την καινοτόμο παιδαγωγική προσέγγισή του και τη σημασία του στην κοινωνία, ιδίως σε μια περίοδο κατά την οποία η σχολική βία προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία.
Η βράβευση έλαβε χώρα στην Αθήνα στις 3 Ιουλίου, υπό την προεδρία της Άννας Διαμαντοπούλου στην Κριτική Επιτροπή, αποκτώντας ιδιαίτερη βαρύτητα. Το πρόγραμμα αναγνωρίστηκε για την υψηλή του βαθμολογία αξιολόγησης, τονίζοντας τη σημασία του στην εκπαίδευση και την κοινωνία.
Ο ρόλος της σχολικής διαμεσολάβησης
Κεντρικός άξονας του προγράμματος είναι η σχολική διαμεσολάβηση, μια εκπαιδευτική πρακτική που ενισχύει την ειρηνική επίλυση συγκρούσεων από τους ίδιους τους μαθητές. Μέσω αυτής, καλλιεργούνται δεξιότητες επικοινωνίας, ενσυναίσθησης και υπευθυνότητας. Η εκπαίδευση μαθητών ως διαμεσολαβητών μετατρέπει το σχολείο σε έναν χώρο ενδυνάμωσης και δημοκρατικής συμμετοχής, όπου οι διαφορές δεν αναγνωρίζονται ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία για ανάπτυξη και σύνθεση.
Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε με βάση έναν σύγχρονο, μικτό τρόπο επιμόρφωσης, αξιοποιώντας την πλατφόρμα «Learning ad hoc Trikala». Αυτή η προσέγγιση συνδυάζει σύγχρονες, ασύγχρονες και δια ζώσης μεθόδους, ενισχύοντας την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευτικών και ενσωματώνοντας τη διαμεσολάβηση στην καθημερινή σχολική πρακτική.
Συνεργασίες και εφαρμογή του προγράμματος
Ο σχεδιασμός και η επιστημονική επιμέλεια του προγράμματος ανήκουν στον Διευθυντή της Δ.Δ.Ε. Τρικάλων, δρ Αλέξανδρο Καπανιάρη, με τη συνεργασία διακεκριμένων επιστημονικών συνεργατών και πανεπιστημιακών. Συγκεκριμένα, συμμετείχαν το Εργαστήριο ΜΕ.Κ.ΘΕ.ΜΕ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και το ΠΜΣ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος εκτελέστηκε σε 12 σχολικές μονάδες, προσφέροντας επιμόρφωση σε 70 εκπαιδευτικούς κατά την σχολική περίοδο 2023-2024, αξιοποιώντας σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης μέσω της πλατφόρμας «Learning ad hoc Trikala».
Η βράβευση αυτή αναγνωρίζει μια ευρύτερη στρατηγική της Δ.Δ.Ε. Τρικάλων, η οποία εφαρμόζει εδώ και χρόνια ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την πρόληψη και διαχείριση της σχολικής βίας και την ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής ευημερίας της σχολικής κοινότητας.
Πρωτοβουλίες για την υποστήριξη της σχολικής κοινότητας
Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών αυτών:
- Σχολές Γονέων λειτουργούν με επιτυχία για τρία συνεχή έτη, παρέχοντας γόνιμο διάλογο και υποστήριξη σε θέματα επικοινωνίας και ενσυναίσθησης.
- Υλοποιούνται βιωματικά εργαστήρια εποπτείας για Συμβούλους Σχολικής Ζωής, σε συνεργασία με το Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
- Επίσης, εκπαιδεύονται μαθητικά συμβούλια στην υπεύθυνη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο να λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές γνώσης.
- Διοργανώνονται συστηματικές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών σχετικά με την πρόληψη και διαχείριση περιστατικών εκφοβισμού, υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας.
Στόχοι και σημασία της σχολικής διαμεσολάβησης
Το πρόγραμμα «Ενδοσχολική Βία και Σχολική Διαμεσολάβηση» στοχεύει στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας ειρηνικής επίλυσης συγκρούσεων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων ενσυναίσθησης, αλλά και την εκπαίδευση των μαθητών ως διαμεσολαβητών. Πρόκειται για μια ουσιαστική προσέγγιση στην καθημερινότητα του σχολείου, όπου οι μη βίαιες πρακτικές ενδυναμώνονται.
Η σχολική διαμεσολάβηση, που έχει πλέον θεσπιστεί και από το υπουργείο Παιδείας, αναδεικνύεται ως κεντρικό εργαλείο ενίσχυσης της δημοκρατίας και της συνεργασίας στις σχολικές μονάδες. Όπως αναφέρει ο δρ Αλέξανδρος Καπανιάρης, «η σχολική κοινότητα οφείλει να είναι ένας τόπος ασφάλειας, σεβασμού και διαλόγου». Η διαδικασία αυτή απαιτεί μόνιμη υποστήριξη και συμμετοχή όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Η Δ.Δ.Ε. Τρικάλων παραμένει προσηλωμένη στην προσπάθεια δημιουργίας σχολείων που βασίζονται σε αξίες όπως η συνεργασία, η δημοκρατία και η ψυχοκοινωνική στήριξη, καθιστώντας τη σχολική διαμεσολάβηση ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την προώθηση αυτής της νέας σχολικής κουλτούρας.