Η κατάσταση των «λιμναζόντων» φοιτητών στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση

Η μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών με τίτλο «Η επιμήκυνση και η εγκατάλειψη των σπουδών στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση: αιώνιοι μύθοι και λιμνάζοντα προβλήματα» προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά πανεπιστήμια. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το 2018, στην ηλικιακή ομάδα 30 – 34 ετών, το 43,7% του πληθυσμού στην Ελλάδα είχε ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στο 39,9%.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ακαδημαϊκό έτος 2003/04 αριθμούσαν 106.925 φοιτητές, ενώ το 2014/15 ο αριθμός αυτός σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας τους 213.098 φοιτητές. Παράλληλα, ο μέσος ρυθμός αποφοίτησης αυτή την περίοδο παρέμεινε σταθερός, με περίπου 50.000 φοιτητές να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους κάθε χρόνο, κάτι που αντιστοιχεί σε 66,6% των εισακτέων.

Ωστόσο, η υστέρηση στον αριθμό των αποφοίτων σε σχέση με τους εισακτέους έχει οδηγήσει σε αυξημένο αριθμό φοιτητών που παρατείνουν τις σπουδές τους πέρα από τα κανονικά εξάμηνα. Πιο πρόσφατη έρευνα από τον Στρατηγάκη το 2021 επιβεβαιώνει ότι η εικόνα που είχε προκύψει από προηγούμενες μελέτες παραμένει αναλλοίωτη, καθώς οι φοιτητές που δεν ολοκληρώνουν έγκαιρα τις σπουδές τους είναι πλέον περισσότεροι από τους τακτικούς φοιτητές.

Ποσοστά και στατιστικά στοιχεία

Σύμφωνα με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, τα πανεπιστήμια που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά «λιμναζόντων» φοιτητών είναι:
– το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 233%,
– το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 193%,
– το Πανεπιστήμιο Πειραιώς με 192%,
– το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών με 165%,
– το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με 122%.

Αντίθετα, τα περιφερειακά πανεπιστήμια και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο επιδεικνύουν χαμηλότερα ποσοστά φοιτητών που επιμηκύνουν τις σπουδές τους, με χαρακτηριστικά παραδείγματα το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (23%), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (43%), και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (55%).

Ειδικά για τα πανεπιστημιακά τμήματα, το Τμήμα Θεολογίας Θεσσαλονίκης κατέχει τα πιο υψηλά ποσοστά με 3.305 φοιτητές πέραν των κανονικών εξαμήνων, που αντιστοιχούν σε 470% των τακτικών φοιτητών, ακολουθούμενο από τη Νομική Αθηνών με 10.918 και 411% αντίστοιχα.

Η «σιωπηλή» εγκατάλειψη σπουδών

Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς όπως ο Γραφείο Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου τέσσερις στους δέκα φοιτητές ολοκληρώνουν τις σπουδές τους εντός του προκαθορισμένου χρόνου, ενώ αν ληφθούν υπόψη τρία επιπλέον έτη, το ποσοστό αυτό φτάνει στο 70% και πάνω. Στην Ελλάδα, το ποσοστό ολοκλήρωσης κυμαίνεται μεταξύ 75-80%, ακόμα και αν αυτό συμβαίνει μετά από μικρή ή μεγαλύτερη παράταση.

Η ελληνική πανεπιστημιακή εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από τον μεγάλο αριθμό φοιτητών που παραμένουν ενεργοί για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Πολλοί από αυτούς είναι μη ενεργοί και έχουν εγκαταλείψει «σιωπηρά» τις σπουδές τους, γεγονός που καθιστά το ζήτημα ιδιαίτερα σοβαρό. Αξιοσημείωτο είναι ότι το φαινόμενο δεν έχει την ίδια εξάπλωση σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας ούτε σε όλα τα τμήματα του ίδιου πανεπιστημίου.