Δύο Νέα Έργα του Ρήγα Βελεστινλή: «Δοκιμασμένη Φιλία» και «Το Σαγανάκι της Τρέλας»
Δύο σπουδαία έργα, το «Δοκιμασμένη Φιλία» (διήγημα) και «Το Σαγανάκι της Τρέλας» (κωμωδία), επιβεβαιώνονται ότι είναι γραμμένα από το χέρι του Ρήγα Βελεστινλή, σύμφωνα με μελέτες που διεξήγαγαν γραφολόγοι και παλαιογράφοι του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Η ανακάλυψη αυτή παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για το βιβλίο του Γ. Σούρλα με τίτλο “Έργα γραμμένα δια χειρός Ρήγα”.
Τα έργα χρονολογούνται το 1786 και η ύπαρξή τους έγινε γνωστή στη δεκαετία του 1970, μέσω του Ρουμάνου ιστορικού Andrei Pippidi. Ωστόσο, το 1999, η παρουσίαση του βιβλίου «Ρήγας: ανέκδοτα έργα», που επιμελήθηκε η Ρουμάνα Ελληνίστρια Lia-Brad Chisacof, ανέδειξε αμφιβολίες όσον αφορά την αυθεντικότητα των χειρογράφων, προκαλώντας έτσι νέες συζητήσεις για την πατρότητά τους.
Αντίκτυπος στην επιστημονική κοινότητα ήταν σημαντικός, και το Ινστιτούτο Διαβαλκανικής Συνεργασίας «Ρήγας Βελεστινλής» ανέλαβε δράση για να επιλύσει την αμφισβήτηση γύρω από τα έργα. Με τη στήριξη επιστημόνων όπως οι Αγαμέμνων Τσελίκας, Μάγδα-Μαρία Καμπούρη, Κωνσταντίνος Παπαοδυσσέας και Αικατερίνη Κορδούλη, αξιοποιήθηκαν προηγμένες μέθοδοι ώστε να εξετασθεί η γραφή και η γνησιότητα των έργων.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις που συντάχθηκαν, τα χειρόγραφα «Δοκιμασμένη Φιλία» και «Το Σαγανάκι της Τρέλας» αποδόθηκαν στο χέρι του Ρήγα, καθώς η γραφή τους συμπίπτει με άλλες αναγνωρισμένες γραφές του. Αυτή η επιβεβαίωση επιτρέπει πλέον την αξιοποίηση των έργων και τη διάδοση της κληρονομιάς του Ρήγα.
«Το Σαγανάκι της Τρέλας»: Μια Σατιρική Προσέγγιση
Το «Σαγανάκι της Τρέλας» είναι ένα θεατρικό έργο που, αν και δεν ανέβηκε ποτέ στη σκηνή, αποτυπώνει την κριτική του Ρήγα προς την ηγεσία του και το πολιτικό σύστημα της εποχής του. Σατιρίζει την προσωπικότητα του Νικόλαου Μαυρογένη, ο οποίος ορίστηκε ηγεμόνας της Βλαχίας το 1786 από την Πύλη, απευθύνοντάς του σφοδρούς χαρακτηρισμούς, όπως «αμαθής» και «κακοαναθερμένος». Στο χειρόγραφο υποστηρίζει ότι είναι «ανάξιος ηγεμόνας» και «έκτρωμα της ανθρώπινης φύσης». Το έργο μας μεταφέρει σε μια εποχή που η στρατηγική του Μαυρογένη ήταν καθαρά υποταγμένη στα συμφέροντα του Σουλτάνου, γεγονός που οδήγησε τελικά στην πτώση του και στην εκτέλεσή του το 1789.
«Δοκιμασμένη Φιλία»: Θέματα Αξιών και Πολιτικής Συνείδησης
Από την άλλη πλευρά, το «Δοκιμασμένη Φιλία» αναδεικνύει ζητήματα αρχών και διαπαιδαγώγησης, ενισχύοντας τις αξίες της φιλοπατρίας και της αυτοθυσίας. Σε αυτό το έργο, ο Ρήγας υπογραμμίζει πως «ο παραμικρότερος έπαινος της πατρίδας αξίζει πολύ περισσότερο από την εύνοια των βασιλέων». Ενσωματώνει μηνύματα προερχόμενα από τον Διαφωτισμό, εκφράζοντας την αλληλεγγύη και την ισότητα του πολιτισμού. Ο Ρήγας προτρέπει εκείνους που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης να αντιστέκονται στις κολακείες και τις φιλοδοξίες των εξουσιαστών, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα της δικαιοσύνης στη ζωή και την ελευθερία.
Η έρευνα και η ανακάλυψη αυτών των δύο έργων επιβεβαιώνουν τη δυναμική και την σημαντικότητα της κληρονομιάς του Ρήγα Βελεστινλή, ενισχύοντας τη θέση του ως ενός από τους πιο εμβληματικούς διανοούμενους της ελληνικής ιστορίας.
Το λινκ της εκδήλωσης είναι διαθέσιμο για το κοινό και μπορεί να επιβεβαιώσει τη σημασία των έργων αυτών: