Αλκοόλ και Ανηλικότητα: Προβληματισμοί και Πρωτοβουλίες
Η κατανάλωση αλκοόλ από άτομα κάτω των 18 ετών συνιστά έναν κρίσιμο τομέα δημόσιας υγείας, ο οποίος απαιτεί ειδική προσοχή. Αν και οι πρόσφατες έρευνες της ESPAD καταδεικνύουν μια ενθαρρυντική μείωση στην κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους, η κατάσταση παραμένει ανησυχητική και απαιτεί συνεχείς παρεμβάσεις.
Στην Ελλάδα, η σημαντική απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι αξιοσημείωτη, με τα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ να φτάνουν το 86% στους 16χρονους. Αυτό υποδεικνύει ότι το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες και είναι σύνθετο. Η πρόωρη έναρξη της κατανάλωσης, μερικές φορές από την ηλικία των 11 ετών, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για εντατικοποίηση των προγραμμάτων πρόληψης, ενημέρωσης και υποστήριξης σε όλους τους τομείς.
Αρνητικές Επιπτώσεις και Νομικό Πλαίσιο
Η κατανάλωση αλκοόλ επιβαρύνει σοβαρά την υγεία των ανηλίκων, με κίνδυνο δηλητηρίασης, ατυχημάτων και βλαβών στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Ανταποκρινόμενη σε αυτές τις προκλήσεις, η Πολιτεία εφαρμόζει αυστηρότερα μέτρα σχετικά με την πώληση και διάθεση αλκοολούχων ποτών σε ανηλίκους. Αυτά περιλαμβάνουν ενισχυμένους ελέγχους, σαφείς κυρώσεις από τις οποίες εξαρτάται η κόκκινη ή η κίτρινη κάρτα για παραβάτες καθώς και ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας.
Συγχρόνως, το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με την Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ενημέρωση και την αποτελεσματικότερη ρύθμιση της κατανάλωσης αλκοόλ. Από τον Ιούνιο του 2024, είναι προγραμματισμένη μια καμπάνια ενημέρωσης που θα εστιάζει στις σχετικές θεματικές, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η μετρημένη κατανάλωση.
Σημαντικά Στοιχεία για την Κατανάλωση
Η πρόεδρος της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών, Σοφίκα Παπανικολάου, επισημαίνει ότι κανένα αλκοολούχο προϊόν δεν είναι ασφαλές για τους ανηλίκους, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ευθύνη στον κλάδο. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν μια μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ από ανηλίκους κατά 10,6% από το 2015 έως το 2024, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι προσπάθειες ενημέρωσης αποδίδουν. Παράλληλα, η κατανάλωση παραμένει υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με το 86% των 16χρονων να δηλώνουν ότι έχουν δοκιμάσει αλκοόλ τουλάχιστον μία φορά, 12 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Αυτό το φαινόμενο προκαλεί ανησυχία και ενισχύει την ανάγκη για συστηματική ενημέρωση. Η κ. Παπανικολάου υπογραμμίζει τη σημασία της ενημέρωσης και εκπαίδευσης όχι μόνο των εφήβων αλλά και των γονέων και των δασκάλων, ώστε να μπορούν να παρέχουν πραγματική στήριξη στους νέους.
Ο Ρόλος της Οικογένειας
Η οικογένεια αποτελεί τον πυρήνα εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης των νέων. Σύμφωνα με την κ. Παπανικολάου, το σχολείο είναι επίσης ζωτικής σημασίας καθώς οι νέοι διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους από την αλληλεπίδραση με τους συνομήλικους. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρχουν επαρκείς ενημερώσεις στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον για να διασφαλιστεί ότι οι ενήλικες μπορούν να επιδουν πραγματική στήριξη στα παιδιά τους.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση αλκοόλ στην ΕΕ ανέρχεται σε 10,1 λίτρα, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται στα 6,3 λίτρα. Παράδοση και πολιτισμός συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ, ωστόσο αυτό δεν πρέπει να δικαιολογεί την κατανάλωση από ανηλίκους.
Εκστρατείες και Συνεργασίες
Η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών έχει αναλάβει πολλές δράσεις ενημέρωσης εδώ και πάνω από 20 χρόνια για να καταπολεμήσει την κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους. Η καμπάνια “Αλκοόλ και Ανήλικοι” εντάσσεται στην ευρύτερη προσπέραση Rethink Drink, που σκοπό έχει να υπενθυμίσει στους νέους ότι το αλκοόλ δεν είναι για αυτούς. Στηρίζει, επίσης, την υπεύθυνη διαφήμιση τους, εστιάζοντας μόνο στους ενήλικες.
Η εκστρατεία αυτή, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας από το 2024, έχει ήδη αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα και προγραμματίζει μελλοντικές συνεργασίες για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ.
Επιπλέον, η Ένωση έχει συνυπογράψει κατευθυντήριες οδηγίες υπεύθυνης επικοινωνίας και συμμετέχει ενεργά σε θεσμικές πρωτοβουλίες, επιδιώκοντας να προωθήσει μια κουλτούρα υπευθυνότητας στην κατανάλωση αλκοόλ.